Transport drogowy pod kontrolą, jakie organy prawa mogą karać?
Transport drogowy w Polsce podlega różnym aktom prawnym. W szczególności opiera się on o ustawę o transporcie drogowym, ustawę o czasie pracy kierowców, ustawę o drogach publicznych, ustawę Prawo o ruchu drogowym, ustawę o przewozie towarów niebezpiecznych oraz Kodeks Wykroczeń. Przepisy te precyzyjnie określają obowiązek przestrzegania warunków przewozów drogowych oraz przepisów ruchu drogowego. Kontrolę nad tymi operacjami sprawują i przeprowadzają właściwe organy uprawnione do rzeczonej kontroli. Kto jest zatem do tego powołany, jakie są kompetencje kontrolerów, jak wyglądają czynności kontrolne, jakie są obowiązki kontrolowanego oraz jaka wysokość kar pieniężnych grozi za naruszenie przepisów?
Kontrola ruchu drogowego
Przestrzeganie przepisów ruchu drogowego wynika bezpośrednio z ustawy Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 roku. Rodzaj służb uprawnionych do przeprowadzania kontroli ruchu drogowego reguluje natomiast rozporządzenie MSWIA z dnia 18 lipca 2008 roku. Czynności z tego zakresu mogą wykonywać:
- Policjanci,
- Inspektorzy ITD,
- Funkcjonariusze Straży Granicznej,
- Funkcjonariusze Celni,
- Strażnicy Straży Miejskiej lub Gminnej,
- Upoważnieni Pracownicy Zarządów Dróg,
- Strażnicy Leśni,
- Funkcjonariusze Straży Parku
Kontrola dokumentów związanych z działalnością
Do kontroli dokumentów związanych z wykonywaniem zarobkowego transportu drogowego oraz przewozów na potrzeby własne (w tym posiadane zezwolenia, wypisy, wykresówki, karty opłaty drogowej) uprawnieni są:
- Policjanci,
- Inspektorzy ITD,
- Funkcjonariusze Straży Granicznej,
- Funkcjonariusze Celni
- Upoważnieni Pracownicy Zarządów Dróg (za wyjątkiem dokumentów związanych z czasem prowadzenia pojazdu),
- Inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy (w zakresie kontroli zapisów urządzeń rejestrujących prędkość jazdy, czas jazdy i postoju),
- Upoważnieni pracownicy właściwego organu w zakresie przewozów regularnych i regularnych specjalnych.
Uprawnienia inspektorów ITD
Inspekcja Transportu Drogowego to wyspecjalizowana, umundurowana i uzbrojona formacja, do której zadań należy kontrola i zapewnienie przestrzegania przepisów prawnych związanych z transportem drogowym, wydawanie uprawnień w międzynarodowym transporcie drogowym, kontrola przestrzegania czasu pracy, kontrola przestrzegania przepisów w odniesieniu do prawidłowości uiszczenia opłaty elektronicznej oraz ujawnianie za pomocą stacjonarnych urządzeń rejestrujących naruszeń przepisów ruchu drogowego.
Podczas kontroli pojazdu inspektor ITD ma prawo wstępu do pojazdu, kontroli dokumentów (prawa jazdy, dowodu rejestracyjnego, polisy OC, wypisu z zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego lub wypisu z licencji wspólnotowej, prawidłowości uiszczenia opłaty elektronicznej, zaświadczenia o spełnieniu warunków posiadania kwalifikacji kierowcy zawodowego, faktur, rachunków, listu CMR, dokumentów związanych z przewozem ładunków niebezpiecznych, zwierząt, odpadów, artykułów szybko psujących się), kontroli karty kierowcy lub wykresówki i karty przedsiębiorstwa, kontroli urządzeń pomiarowo-kontrolnych lub tachografu cyfrowego, kontroli masy, nacisków osi i wymiarów pojazdu, kontroli rodzaju używanego paliwa, certyfikatu potwierdzającego spełnienie przez pojazd odpowiednich wymogów bezpieczeństwa lub dopuszczenia do ruchu, żądania od przedsiębiorcy i jego pracowników wyjaśnień (pisemnych lub ustnych) oraz udostępnienia innych ważnych danych mających związek z przedmiotem kontroli.
Zatrzymanie pojazdu do kontroli może być dokonane wyłącznie przez umundurowanego inspektora. Inspektor podczas kontroli ma prawo legitymować kierowców i inne osoby, jeżeli jest to niezbędne, badać dokumenty i nośniki informacji, dokonywać oględzin, zabezpieczyć zebrane dowody, zatrzymać kartę kierowcy lub przedsiębiorstwa, przesłuchać kontrolowanego kierowcę, przesłuchać świadków i zasięgać opinii biegłych. W przypadku bezpodstawnej odmowy zeznań świadek może zostać ukarany grzywną 50 zł. Inspektor ma obowiązek sporządzić protokół z przeprowadzonych czynności (protokół jest dokumentem urzędowym) a jego kopię doręczyć kontrolowanemu. Kierowca przed podpisaniem dokumentu ma prawo zwrócić się do kontrolującego o sprostowanie w protokole, jeśli stwierdzi zapisy niezgodne ze stanem faktycznym. Jeśli kierowca będzie miał jakiekolwiek wątpliwości ma prawo odmówić odpisania protokołu i nie poniesie z tego tytułu żadnych konsekwencji. Podpisanie protokołu kontroli drogowej bez zastrzeżeń stanowi dowód w sprawie.
Nałożenie kary pieniężnej może nastąpić w przypadku stwierdzenia podczas kontroli drogowej naruszenia przepisów wyszczególnionych w taryfikatorze naruszeń (załącznik do ustawy z 6 września 2001 roku o transporcie drogowym).
Dodatkowo inspektor ma prawo wejść na teren przedsiębiorcy i do pomieszczeń, gdzie wykonywana jest prze niego działalność gospodarcza lub przechowuje się mienie przedsiębiorstwa i wykonać tam czynności kontrolne. Kontrolowany jest zobowiązany wówczas umożliwić inspektorowi sporządzenie kopii wskazanych dokumentów, sporządzenie dokumentacji filmowej lub fotograficznej oraz przekazać kopię dokumentów, w tym wydruki z tachografów cyfrowych i karty kierowcy.
Naruszenia i wysokość kar pieniężnych
W przypadku wykrycia czynu stanowiącego naruszenie prawa na sprawcę zostanie nałożona kara pieniężna. Wysokość grzywny waha się od 50 do 2000 zł dla kierowcy oraz od 200 do 2000 zł dla pozostałych osób (osoby zarządzające przedsiębiorstwem, osoby zarządzające operacjami transportowymi w przedsiębiorstwie lub osoby wykonujące inne czynności związane z przewozem). Podmiot wykonujący przewóz drogowy lub inne czynności z tym związane podlega karze grzywny od 50 do 10000 zł za każde naruszenie. Suma kar nałożonych za naruszenie stwierdzone podczas jednej kontroli na drodze nie może przekroczyć 10000 zł. Osoba wykonująca kontrolę może zaproponować kierowcy przyjęcie mandatu karnego. W razie odmowy wniosek o ukaranie grzywną kierowany jest do sądu.
Suma kar pieniężnych nałożonych za naruszenia stwierdzone podczas kontroli w podmiocie wykonującym przewóz drogowy nie może przekroczyć:
- 000 złotych – dla podmiotu zatrudniającego kierowców w liczbie średnio do 10 w okresie 6 miesięcy przed dniem rozpoczęcia kontroli,
- 000 złotych – dla podmiotu zatrudniającego kierowców w liczbie średnio od 11 do 50 w okresie 6 miesięcy przed dniem rozpoczęcia kontroli,
- 000 złotych – dla podmiotu zatrudniającego kierowców w liczbie średnio od 51 do 250 w okresie 6 miesięcy przed dniem rozpoczęcia kontroli,
- 000 złotych – dla podmiotu zatrudniającego kierowców w liczbie większej niż 250 w okresie 6 miesięcy przed dniem rozpoczęcia kontroli,
- 000 złotych – dla podmiotu wykonującego inne czynności związane z przewozem drogowym.
Szczegółowy wykaz naruszeń znajduje się w załączniku nr 1 ustawy o transporcie drogowym, a kary za naruszenia nakładane są w trybie Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.
Podsumowując
Kontrola transportu drogowego ma na celu poprawę bezpieczeństwa w przewozach drogowych osób i ładunków, poprawę warunków pracy kierowców, poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego, ochronę środowiska, przeciwdziałanie degradacji infrastruktury drogowej, ochronę rynku transportowego oraz zwalczanie nieuczciwej konkurencji. Kontrolowany jest zawsze zobowiązany umożliwić organowi kontrolującemu dokonanie czynności kontrolnych, a w razie stwierdzenia naruszeń prawa podlega karze grzywny określonej w ustawie.
Informacja za www.isap.sejm.gov.p, www.kodeks-drogowy.org, www.gitd.gov.pl
29 października, 2014
Kontrola drogowa, znaj swoje prawa!
by Mistrz Jacek • Przepisy, Z branży • Tags: kontrola
Transport drogowy pod kontrolą, jakie organy prawa mogą karać?
Transport drogowy w Polsce podlega różnym aktom prawnym. W szczególności opiera się on o ustawę o transporcie drogowym, ustawę o czasie pracy kierowców, ustawę o drogach publicznych, ustawę Prawo o ruchu drogowym, ustawę o przewozie towarów niebezpiecznych oraz Kodeks Wykroczeń. Przepisy te precyzyjnie określają obowiązek przestrzegania warunków przewozów drogowych oraz przepisów ruchu drogowego. Kontrolę nad tymi operacjami sprawują i przeprowadzają właściwe organy uprawnione do rzeczonej kontroli. Kto jest zatem do tego powołany, jakie są kompetencje kontrolerów, jak wyglądają czynności kontrolne, jakie są obowiązki kontrolowanego oraz jaka wysokość kar pieniężnych grozi za naruszenie przepisów?
Kontrola ruchu drogowego
Przestrzeganie przepisów ruchu drogowego wynika bezpośrednio z ustawy Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 roku. Rodzaj służb uprawnionych do przeprowadzania kontroli ruchu drogowego reguluje natomiast rozporządzenie MSWIA z dnia 18 lipca 2008 roku. Czynności z tego zakresu mogą wykonywać:
Kontrola dokumentów związanych z działalnością
Do kontroli dokumentów związanych z wykonywaniem zarobkowego transportu drogowego oraz przewozów na potrzeby własne (w tym posiadane zezwolenia, wypisy, wykresówki, karty opłaty drogowej) uprawnieni są:
Uprawnienia inspektorów ITD
Inspekcja Transportu Drogowego to wyspecjalizowana, umundurowana i uzbrojona formacja, do której zadań należy kontrola i zapewnienie przestrzegania przepisów prawnych związanych z transportem drogowym, wydawanie uprawnień w międzynarodowym transporcie drogowym, kontrola przestrzegania czasu pracy, kontrola przestrzegania przepisów w odniesieniu do prawidłowości uiszczenia opłaty elektronicznej oraz ujawnianie za pomocą stacjonarnych urządzeń rejestrujących naruszeń przepisów ruchu drogowego.
Podczas kontroli pojazdu inspektor ITD ma prawo wstępu do pojazdu, kontroli dokumentów (prawa jazdy, dowodu rejestracyjnego, polisy OC, wypisu z zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego lub wypisu z licencji wspólnotowej, prawidłowości uiszczenia opłaty elektronicznej, zaświadczenia o spełnieniu warunków posiadania kwalifikacji kierowcy zawodowego, faktur, rachunków, listu CMR, dokumentów związanych z przewozem ładunków niebezpiecznych, zwierząt, odpadów, artykułów szybko psujących się), kontroli karty kierowcy lub wykresówki i karty przedsiębiorstwa, kontroli urządzeń pomiarowo-kontrolnych lub tachografu cyfrowego, kontroli masy, nacisków osi i wymiarów pojazdu, kontroli rodzaju używanego paliwa, certyfikatu potwierdzającego spełnienie przez pojazd odpowiednich wymogów bezpieczeństwa lub dopuszczenia do ruchu, żądania od przedsiębiorcy i jego pracowników wyjaśnień (pisemnych lub ustnych) oraz udostępnienia innych ważnych danych mających związek z przedmiotem kontroli.
Zatrzymanie pojazdu do kontroli może być dokonane wyłącznie przez umundurowanego inspektora. Inspektor podczas kontroli ma prawo legitymować kierowców i inne osoby, jeżeli jest to niezbędne, badać dokumenty i nośniki informacji, dokonywać oględzin, zabezpieczyć zebrane dowody, zatrzymać kartę kierowcy lub przedsiębiorstwa, przesłuchać kontrolowanego kierowcę, przesłuchać świadków i zasięgać opinii biegłych. W przypadku bezpodstawnej odmowy zeznań świadek może zostać ukarany grzywną 50 zł. Inspektor ma obowiązek sporządzić protokół z przeprowadzonych czynności (protokół jest dokumentem urzędowym) a jego kopię doręczyć kontrolowanemu. Kierowca przed podpisaniem dokumentu ma prawo zwrócić się do kontrolującego o sprostowanie w protokole, jeśli stwierdzi zapisy niezgodne ze stanem faktycznym. Jeśli kierowca będzie miał jakiekolwiek wątpliwości ma prawo odmówić odpisania protokołu i nie poniesie z tego tytułu żadnych konsekwencji. Podpisanie protokołu kontroli drogowej bez zastrzeżeń stanowi dowód w sprawie.
Nałożenie kary pieniężnej może nastąpić w przypadku stwierdzenia podczas kontroli drogowej naruszenia przepisów wyszczególnionych w taryfikatorze naruszeń (załącznik do ustawy z 6 września 2001 roku o transporcie drogowym).
Dodatkowo inspektor ma prawo wejść na teren przedsiębiorcy i do pomieszczeń, gdzie wykonywana jest prze niego działalność gospodarcza lub przechowuje się mienie przedsiębiorstwa i wykonać tam czynności kontrolne. Kontrolowany jest zobowiązany wówczas umożliwić inspektorowi sporządzenie kopii wskazanych dokumentów, sporządzenie dokumentacji filmowej lub fotograficznej oraz przekazać kopię dokumentów, w tym wydruki z tachografów cyfrowych i karty kierowcy.
Naruszenia i wysokość kar pieniężnych
W przypadku wykrycia czynu stanowiącego naruszenie prawa na sprawcę zostanie nałożona kara pieniężna. Wysokość grzywny waha się od 50 do 2000 zł dla kierowcy oraz od 200 do 2000 zł dla pozostałych osób (osoby zarządzające przedsiębiorstwem, osoby zarządzające operacjami transportowymi w przedsiębiorstwie lub osoby wykonujące inne czynności związane z przewozem). Podmiot wykonujący przewóz drogowy lub inne czynności z tym związane podlega karze grzywny od 50 do 10000 zł za każde naruszenie. Suma kar nałożonych za naruszenie stwierdzone podczas jednej kontroli na drodze nie może przekroczyć 10000 zł. Osoba wykonująca kontrolę może zaproponować kierowcy przyjęcie mandatu karnego. W razie odmowy wniosek o ukaranie grzywną kierowany jest do sądu.
Suma kar pieniężnych nałożonych za naruszenia stwierdzone podczas kontroli w podmiocie wykonującym przewóz drogowy nie może przekroczyć:
Szczegółowy wykaz naruszeń znajduje się w załączniku nr 1 ustawy o transporcie drogowym, a kary za naruszenia nakładane są w trybie Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.
Podsumowując
Kontrola transportu drogowego ma na celu poprawę bezpieczeństwa w przewozach drogowych osób i ładunków, poprawę warunków pracy kierowców, poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego, ochronę środowiska, przeciwdziałanie degradacji infrastruktury drogowej, ochronę rynku transportowego oraz zwalczanie nieuczciwej konkurencji. Kontrolowany jest zawsze zobowiązany umożliwić organowi kontrolującemu dokonanie czynności kontrolnych, a w razie stwierdzenia naruszeń prawa podlega karze grzywny określonej w ustawie.
Informacja za www.isap.sejm.gov.p, www.kodeks-drogowy.org, www.gitd.gov.pl