Polisa OC posiadacza pojazdu mechanicznego (inaczej komunikacyjna) to ubezpieczenie o szczególnej wadze. Należy ona do ubezpieczeń obowiązkowych więc trzeba bezwzględnie ją wykupić jeśli posiadamy samochód, motor lub inny pojazd; reguluje to stosowna ustawa. Polisa jest dla nas sposobem na minimalizację ryzyka, jednak nie wszystkie szkody objęte są zakresem ubezpieczenia. Często też obowiązuje zakres terytorialny działania takiej polisy, a kwotę odszkodowania wypłaca się jedynie do ustalonej w umowie sumy gwarancyjnej. Do jakiej kwoty zatem poszkodowany otrzyma pokrycie strat z ubezpieczalni, a kiedy szkoda będzie musiała zostać naprawiona przez samego sprawcę?

Zakres ubezpieczenia

Ubezpieczenie OC unormowane jest w Polsce Ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Zgodnie z art. 35 tej Ustawy: ubezpieczeniem jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. Według tego zapisu wypłata odszkodowania na rzecz poszkodowanego nastąpi niezależnie od tego kto kieruje pojazdem (właściciel pojazdu, czy inna osoba użyczająca pojazd – nawet nieposiadająca do tego uprawnień).

Osoba, która spowoduje kolizję lub wypadek jest zwolniona z obowiązku wypłaty odszkodowania osobom poszkodowanym z własnego majątku. Poszkodowany może dochodzić swoich roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. Jeśli jednak szkody przekroczą określone Ustawą limity gwarancyjne lub należą do grupy wyłączeń spod odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, to my odpowiadamy za ich naprawienie a więc rekompensatę poniesionych przez poszkodowanego szkód. W niektórych przypadkach oprócz wypłaty odszkodowania poszkodowany może dochodzić od nas także np. zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, zwrotu utraconych zarobków, a nawet wypłaty dożywotniej renty.

Jakie szkody są objęte polisą ?

Z ubezpieczenia przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia, utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Za stratę uznaje się także szkodę powstałą podczas i w związku z wsiadaniem do pojazdu mechanicznego lub wysiadaniem z niego, bezpośrednim załadowywaniem lub rozładowywaniem pojazdu mechanicznego oraz zatrzymaniem lub postojem pojazdu.

Uwaga!!! Umowę ubezpieczenia OC należy zawrzeć najpóźniej w dniu rejestracji pojazdu lub w dniu, w którym kończy się poprzednia umowa. Posiadacz pojazdu jest zobowiązany do ochrony ubezpieczeniowej przez cały okres, w którym pojazd jest zarejestrowany nawet wtedy, gdy nie korzysta z tego pojazdu przez dłuższy czas.

Minimalne limity

Limity odpowiedzialności określone są w art. 36 Ustawy. Zgodnie z zapisem odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Suma ta nie może być niższa niż:

• 5 mln euro w przypadku szkód na osobie (w odniesieniu do jednego zdarzenia bez względu na liczbę poszkodowanych)
• 1 mln euro w przypadku szkód w mieniu (w odniesieniu do jednego zdarzenia bez względu na liczbę poszkodowanych)

Uwaga!!! Szkody przekraczające te limity muszą zostać pokryte przez sprawcę. Sytuacja ta ma miejsce np. w przypadku szkód o charakterze katastroficznym. Warto zatem pomyśleć o zawarciu polisy nadwyżkowej ponad minimalny limit gwarancyjny.

• za szkody spowodowane w państwach, których biura narodowe są sygnatariuszami Jednolitego Porozumienia między Biurami Narodowymi (w sumie 32 państwa) zakład ubezpieczeń odpowiada do wysokości sumy gwarancyjnej określonej przepisami tego państwa.

Uwaga!!! Limity na zachodzie są znacznie wyższe niż te w Polsce; niektóre kraje mają nawet nielimitowany zakres odpowiedzialności.

Wyłączenie odpowiedzialności

Należy pamiętać, że w niektórych przypadkach (opisanych w Ustawie) zakład ubezpieczeń nie odpowiada za szkody. I tak wyłączenie odpowiedzialności ubezpieczyciela ma zastosowanie do szkód:

• polegających na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie mienia, wyrządzonych przez kierującego posiadaczowi pojazdu mechanicznego
• wynikłych w przewożonych za opłatą ładunkach, przesyłkach lub bagażu (chyba, że odpowiedzialność za powstałą szkodę ponosi posiadacz innego pojazdu mechanicznego)
• polegających na utracie gotówki, biżuterii, papierów wartościowych, wszelkiego rodzaju dokumentów oraz zbiorów filatelistycznych, numizmatycznych i podobnych
• polegających na zniszczeniu lub skażeniu środowiska

Podsumowując

Obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia OC komunikacyjnego ciąży na każdym posiadaczu pojazdu mechanicznego zarejestrowanego na terytorium Polski. Jeżeli została zawarta umowa ubezpieczenia, obowiązek ubezpieczenia uważa się za spełniony. Obowiązkowe ubezpieczenie z reguły jest zawierane na okres 12 miesięcy. Umowę można rozwiązać tylko wtedy, gdy dojdzie do wyrejestrowania bądź kasacji pojazdu.

Przedsiębiorcy posiadający flotę pojazdów mechanicznych (w tym przewoźnicy) dla własnego bezpieczeństwa powinni zawrzeć polisę OC nadwyżkową aby przenieść ryzyko na ubezpieczyciela w przypadku powstania szkód przekraczających limity minimalne. Takimi wysokimi sumami gwarancyjnymi można objąć cały tabor i zaoszczędzić na kosztach ubezpieczenia.

Informacja za www.rzu.gov.pl, www.isap.sejm.gov.pl, www.marsh.pl